CALETAE

CALETAE

melius Caleti, et Velocasses populi inter Belgas numerantur Caesari, l. 2. Bell. Gall. c. 4. qui Caletos decem milia armata pollicitos esse ait, Velocasses et Veromanduos totidem. Nimirum Gallos a Belgis Matronâ et Sequanâ dividi scripserat. Cum igitur utrique sint cis Sequanam dextrum, necessario Belgis adscribendi fuerunt. Hirtius similiter Caletos et Veliocasses coniungit, l. 8. Bell. Gall. c. 7. Ambo tamen ab Augusto Celticae seu Galliae Lugdunensi adscripti sunt, ac etiamnum eidem attribuuntur, cum Rotomagus caput Veliocassium et Caletorum, sit Metropolis provinciae Lugdunensis 2. Strabo Iulium Caesarem sequitur, et quamquam Celtas Belgasque confuse descripsit atque permiscuit, tamen Caletos Καλέτους Belgicae videtur adscripsisse; Morinis, Pellovacis, Ambianis, et Suessionibus, Belgicae circa controversiam

Gentibus Caletos usque ad Sequana ostia adiungendo. Ceteri omnes Geographi Lugdunensi Galliae Caletos adscribunt: in his Plin. in c. 18. l. 4. qui post Lexovis et Veliocasses Caletos memorat: Idem in l. 19. c. 1. de lini satione: Itane (inquit) et Galliae censentur hôc reditu, montesque mari oppositos esse non est satis, et a latere oceani obstare ipsum quod vocant inane? Cadurci, Caleti, Ruteni, bituriges, ultimique hominum existimati Morini, imo vero Galliae universae vela texunt. Illi Montes harenacei mari oppositi sunt haut dubie, quos Nostri Dunas appellitant: quid Galli inane vocaverint, plane nescio: de quo et Plinius initiô l. 30. sic mentionem facit: Quid ipse ego hanc memorem artem (Magicen) Oceanum quoque transgressam, et ad naturae inane pervectam in Britanniam? Ptolemaeus in Gallia Lugdunensi vel Celtica ponit et Caletos et eorum urbem Iuliobonam. Hanc Ιοὐλιόβωναν; illos Καλῆτας nominat Caletas pro Caletos; ut Meldas, Carnutas, Andicavas, appellat, quos Meldos, Carnutes et Carnutos, ac Andicavos, plerique nuncupavêre. De Iuliobona Caletorum alibi scribemus, Deppam eam esse. Caleti vulgo dicuntur Cauchois, Caucheis et Cauceis, nec non Calcenses in priscis tabulis pro Caletenses: et ab his Rotomagus unum e forensibus burgis suis habet dictum Cauchoise, hoc est, Caleticum. Apud Magnonen inter Veliocassum et Lixovium ponitur Callidus: ubi legendum Calitus vel Caletus. Caleti a Portu Gratiae ad Augam castrum, a sequana ad Aucum vel Auciam fluvium pertinent, et oppida ac castella complectuntur, Portum Gratiae, Haeeflotum Harfleur, Tancredi villam Tancarville, Caldebeccum, vel Cahdumbeccum, Fontanellum et Gemericum Monasteria, Monasterium Villare Montivilliers. Fiscamnum Fescam, Caletam villam Cauville, portum S. Walarici in Planis, vel in Caletis, S. Valery en Caus. Longamvillam Longuevielle, in Ducale fastigum evectam, Deppam seu Iuliobonam caletorum Dieppe, Augam Eu. Ulteriorem portum Tresport, Gamapium Gamache, Blangiacum, Albammarnam, vel Albammarlam Aumalle, Novum castellum Neuf chastel. Ex his Auga suum Archidiaconatum habet, a primo seu Rotomagensi proximum, cui Albamarlensis pridem adnexus est. Promontorium Caletorum vocatur Chef de Caus ad os Sequanae. Pars agri Caletorum vocatur pagus Caletensis, le pays de Caux, literâ l in u mutatâ: dividiturque in maiorem et minorem. Nam inter Ecclesiae Rotomagensis sex Archidiaconatus, tertius Archidiaconatus vocatur maiorum Caletorum, du Grand Caux, sextus et ultimus minorum Caletorum, du petit Caux. Caltivum territorium corruptô nomine appellat Vita S. Filiberti Abbatis Gemeticensis; pagum Caletinsem, h. e. Caletensem Chronicon Fontanellense in c. 7. Ordericus Vitalis in l. 12. Caletensem pagum, in l. 9. Caletensem regionem; literae Caroli Magni et Caroli Calvi de rebus datis Ecclesiae Roromagensi Calciacum pagum nuncupant mendose, pagum Caieticum alii, et Caletum absolute; Calcegiam et Calceiam recentissimi scriptores. Sunt et alii in Caletis minores pagi, videlicet pagus Augensis, le pays d'Eu, pagus Braiensis a silva Braio cognominatus, le Pays du Bray; et pagus Tellau vel Tallogius, olim quam nunc illustrior. Pagum Caleticum insulam de Caws, i. e. insulam Caletorum Walsinghamius vocat, quoviam a Caldebecco usque ad Deppam Caletensis ager Oceanô fere cingitur instar peninsulae; Caldebeccô et Deppâ isthmum claudentibus. Ceterum Cadetes, quos Caesar in l. 7. c. 75. inter Armoricas civitates, Curiosolites, Redones, Osismios, et Unellos memorat, mutandi plane viderentur in Caletes vel Caletos, nisi in l. 2. c. 4. Belgis adnumeraret Caletos Caesar, ceu trans Sequanam Celticae ac Belgicae terminum sitos: cum Armoricas civitates, quae Ligeri et Sequanâ clauduntur, Celtis attribui oporreat. Strabo quidem quum scribit, merces secundô flumine Sequanâ deferri in Oceanum; et ad Lexovios et Yadetos, haut dubie emendandus est, et legendum Caletos, Καλέτους. Marlianus Caletes inter Belgas Morinis, Ambianis, Oceanoque proximos, a quibus brevissimus in Britanniam traiectus sit, nomen retinere ait, et esse Normanniae dioeceseos, (i. e. Rotomagensis) in Regno Francorum sitos, Anglorum Regi subiectos: et in Icio portu scribit, frequens oppidum Caletas vel Caletium Normanniae esse dioeceseos, in Regno Francorum et potestate Anglorum Regis situm. Ex quibus intelligitur Caletos et Calesium a Marliano confundi magnô errore: cum Calesium quod Caletium vocat, Calais ad Caletos nullâ ratione pertineat. Quippe Caleti quidem sunt in Normannia et in dioecesi rotomagensi; Calesium vero in Picardia, et in Morinis ac Bononiensi dioecesi, atque aetate Marliani ab Anglis adhuc occupabatur. Inter Caletos autem et Morinos quorum oppidum est Caletium, medii Ambiani intercedunt. Ordericus Vitalis in l. 12. cis Sequanam in Caletis seu in extrema parte Normanniae novem fluvios enumerat, Guitefledam, Talam quae Dum modo dicitur, Sedanam, Belnaium, Sedam, Guarennam, Deppam, Earam, Aucum flumen, quod vulgo dicitur Ou. Guirefleda vel Vitefleda est Vitefleu vel Vitefleur, qui oritur apud Hericurtem, seu vicum S. Malloni: alluit Canneium Cani, Witefledam sui nominis vicum Vitefleu, alias Videfleur, Paludellum Palvel, Wellas Veules, et apud Clicadentes Cliquedent in Oceanum effluit: currit leucas Plus minus 4. Vocatur Riparia de Witeflou in veteribus tabulis Fiscannensibus, item Pons des Witeflou in literis datis A. C. 1219. vicus autem ipse ibidem dicitur Witeflo super mare, Witefleium, Witefloi villa. Tala, alterô nomine Dum et Dunus etiam nuncupatus, vulgo Dun, nascitur apud vicum quem a re fontem Duni appellitant, Fontaine-le-Dun: attingit vicum S. Petri veteris, S. Pierre le Vieux; Dunum, fluvii nomine clarum, le Bourg Dun; Vallem Duni Val Dun; et ad vicum S. Albini decurrit in mare. Victriacum super fluvio Duno, et Dunum locum memorat Chronicon Fontanellense. In literis Caroli Calvi Dunus tam superior quam inferior memoratur: ubi Dunus superior est, ni fallor, Bourg

Dun; inferior Val Dun. Richardus II. Normannorum Dux in Duno terram commemorans; et Geroldus Miles II. Molas in villa dicta

Dun, et mercatum quem habebat apud Dun referens, ambo nomine Duni et Villae Dun, Burgum haud dubie designant. Sedana, vulgo Seane et Saane dictus, fontem habet apud Veruanam Varvane, inde alluit Anglicam villam Englefqueville, Vibodium Vibeuf, vicos S. Iusti, et S. Audoeni, Braciacum Brachi: demum acceptô Belnaiô Beaune, Sedanam Sane vel Saane, cui nomen suum dedit, et Sottamvillam praeterfluit, atque apud S. Margaritam, aut si alios sequimur apud Longamvallem Longueval mari infertur. Chronicon Fontanellense Braciacum super fluvio Sedanna recte memorat, Sedannam nostrum Sedinam vocans; sed Gammapium villam pulcherrimam super fluvio Sedanna male et mendose sine dubio memorat, cum sit ad Bresellam vel Breslam fluvium; quem inter et Sedanam amnem quinque flumina intercedunt. Willelmus Rex Anglorum et Dux Nortmannorum annô 1070. donavit S. Amando unum mercatum in Sedana. Sedana haec vulgo dicitur Saane, vel le Bourg de Saane, civus in Ducatu Longaevillae, et in Decanatu Braciacensi, ubi est Cella Virginum, rotomagensi Monasterio S. Amandi subiecta, quem Prioratum B. Mariae de Sedana veteres tabulae vocant. Molendini apud S. Audoenum in riparia de Saane meminit Reginaldus de Petravilla in literis datis annô 1204. Belnaium Beaune oritur in vico Belnaio, cui nomen dat: alluit vicum S. Marci, lambertivillam Lamberville, Bascamvillam Basqueville, Hermannivillam Hermanville, tum Sedanâ recipitur. Vicus Belnaius Beaune aliis, aliis Beaunetot nuncupatur. Seda la Sie accolis nuncupatus, fontem habet ad vicum S. Maclovii S. Maclou: attingit Altamfagum vel Altifagum, in veteribus literis memoratum, vulgo Aufay vel Aufey; et post acceptum quemdam amniculum Longam villam Gifardi, oppidum Ducale; Longueville la Guiffart, Caroli mansionile Chanle mesnil vel Challemesnil; Novemmolas Neufmeules: deinde apud Provillam Pourville Oceano immergitur. Literae Goscelini circa annum 1030. eius fluvii meminêre. Concedimus (inquit) Monasterio S. Mariae et S. Amandi Episcopi infra muros urbis Rotomagensis sito silvam, quae habetur inter aquas Garennam et Sedam. Seda igitur Garennae proximus erat, unde Ordericus Sedam et Guarennam uti situ proximos coniungit. In veteribus tabulis fit et Sedae loci mentio amni Sedae impositi his verbis. Possessiones quas in Lambertivilla et Seda habuit. Ubi forte legendum est Sedana. Nam Lambertivilla est ad Belnaium, Sedana ad Sedanam fluv. qui Belnaiô augetur. Guarenna, Garenna, alias et Varenna, oritur apud castrum, S. Sidonii nomine et Monasteriô illustre, S. Sens, alias S. Saens: quod castrum S. Sidonii 4. ab urbe Rotomago leucis distans commemorat Ordericus Vitalis. Attingit Bellum Combrum vel Bellam concaedem Bellencombre, Fraxinetum le Fresnay, Muchedentim, Torciacum maius, et Torciacum minus, Torey le grand, et le petit, Martiniacum Martigni, Varennam nunc viculum, olim Comitatûs Varennae caput Varennes, et circa Arcas Arques fluviô Deppâ recipitur. Hic fluvius S. Sidonii a quibusdam dicitur, La riviere de S. Sens; ab aliis fluvius Torciacensis, la riviere de Torcy: quod non longe a castro S. Sidonii caput suum habeat apud Montirollerium Montirollier, et quod Torciacum utrumque

praeterfluat. In c. 7. libri, de vita S. Leufredi Abbatis, Monasteriolum quod vulgo vocatur Varenna, feminarum habitaculum, videtur esse Varenna ad flumen Varennam sita. In Chronico Fontanellensi reperio Ulmirum et Warinnam fiscos duos, qui sunt in pago Tellau iuxta fluvios Tellas et Warinna: qui fluvius Warinna, et Warinna villa fiscalis a Varenna vel Guarenna flum. et oppido Comitibus olim suis nobili nullâ ratione differunt. Wariunam certe castrum et Monasterium, S. Sidonii alluere, unde et fluvius S. Sidonii dicitur, docet Chronicon Fontanellense in c. 9. Cellam S. Sidonii, quae est in Warinna, h. e. ad Varinnam, memorans. Deppa oritur apud Goislenfontem vel Goiselenfontem, i. e. Goslenifontem Galefontaine, oppidulum a situ ita ocgnominatum. Alluit Novum castellum Neufchastel, Buras, Alnetum Aunay, vicum S. Walarici S. Valeri, Ricardi villam Ricarville, ad S. Vedastum S. Vast, Fragilem villam Freulle ville, Dampetram Dampierre, vicum S. Albini in Caletis, S. Aubin le Cauf, alias S. Albini super Arcas S. Aubin sur Arques, et viculum Arcellas Archelles; Guarennamque fluvium accipit: demum infra Arcas heldonam amnem admittit, atque ad Deppam in Oceanum effluit. Deppa autem et Guarenna vetus nomen amiserunt: et Deppa quidem fluvius Novocastrensis dicitur, la riviere de Neufchastel, a Novocastro, quod alluit; Guarenna vero, fluvius S. Sidonii vel Torciacensis, uti supra diximus. Ordericus Vitalis in enumeratione fluviorum Nortmanniae cis Sequanam non meminit (quod miror) heldonae: meminit Stephanus Albamarlensis Comes, in litteris datis A. C. 1115. Hospitem unum ad flumen Heldonae. Hic fluvius dictus est et Elna, atque Alna, a quo Novavilla super Alnam cognominatur, prope Albammarlam. Accolae Eaune vocitant, et nonnumquam Yaune. Alluit Mortuum mare Mortemer sur Eaune; Heldonam vel Elnam Eaune, a fluvio cognominatam, in quibusdam tabulis Seaume mendose scriptam; vicum S. Germani S. Germain, Profundamvallem Parfondeval, Longumdenarium Longdenier in plerisque tabulis Londinieres scriptum i. e. Londinarias; Albertivillam Auberville, Ebrardi mansionile Euvermesnil, in litteris A. C. 1050. datis memoratum; quod in tabulis Anvermenil plerumque scriptum reperitur. Attingit et Martini Ecclesiam, Martinleglise, truncô nomine Martenglise vulgo nuncupatam. Demum infra Arcas ad vicum Butilam Bouteille Deppâ flumine accipitur, mox apud Deppam portum et oppidum clarum in Oceanum intraturô. Eara Orderico Vitali incorruptô nomine notus, Iera amnis Furnario Geographo nostrae aetatis dicitur, Nostris Iere, aut la riviere d'Iere, nonnullis Iers mendose. Erratum a plurimis eo in amne. Sanson Geographus Regius in tabula fluviorum Galliae le Sart pessime nuncupat inter Heldonam (Eaune) et

Breslam. Vita S. Wandregisili et Chronicon Fontanellense Euram pro Eara appellant: ex quibus Vita Wandregisili praedium Virtlaicum situm in pago Tellau super amne Eura, ab Etinberto viro Illustri Wandregisilo donatum esse prodit. Chronicon Fontanellense in c. 8. Vierlaicum, alias Wirilaicum villam, quae sita est in pago Tellau super fluvio Eora, commemorat: et in c. 9. De Bettonecorte super fluvio Eura mentionem facit, quam in c. 4. Bettoniscurtem melius appellat, et sitam in pago Tellau esse tradit. Utrobique pro Eora et Eura scribendum emendandumque est Eara: ad quem Earam Bettoniscortem et Petreumpontem ac Virtlaicum esse constat. Ex quo etiam cognoscitur situs pagi Tellau. Nam cum haec tria loca in pago Tellau ad flumen Earam posita esse

dicantur, ut revera sunt posita, apparet pagum istum Tellan ad fluvium Earam iacuisse: quem amnem etiam aliô nomine Tellas vocatum esse puto in Chronico Foncanellensi et in actis Synodi Suessionicae, unde pagus Tallau nomen acceperit. Earam autem a veteribus dictum esse, et ita dici scribique oportere, ac nomen Eurae et Eorae pro corrupto et mendoso haberi debere, docet non solurn Ordericus Earam vocans: sed etiam nomen fluminis nunc usitatum Iere, e Latino in i, et a in e commutatis, ut saepissime alias. Ex Eora porro Nostri facturi fuerunt Ieure aut Ioure, ex Eura Eure: quemadmodum solent o Latinum in ou et in eu convertere, in e vertere non solent. Fluvius Eara nascitur non procul ab Alberti mansionili Aubermesnil, quod alluit: artingit et Fulcardi montem Foucarmont, locum in litteris ante annos 500. datis memoratum, hodieque Abbatiâ suâ celebrem; Alnetum Aunoy, vicos SS. Richarii et Remigii; Bettonischortem in pago Tellau, Betencourt, auctori Chronici Fontanellensis semel atque iterum dictam; Petreum Pontem ab eodem memoratum, Pierre pont; Grandemchortem Grancourt; Petram la Pierre; Vallem Regis Val le Roy, alias Val du Roy; Septem molas Septmeules, vicum ingentem, a numero molarum suarum seu ventô seu aquâ agi solitarum cognominatum; Telleium Tilley, pagi Tellau nomen servans; Albertivillam Auberville; vicum S. Sulpicci S. Soupli, alias S. Suppli: demum apud Criolium Criel, castrum in Chartario Fiscannensi celebratum, devolvitur in Oceanum, 2. a castro milliario. Ultimum est Aucum flumen, quod vulgo dici Ou asserit Ordericus Vitalis: sicuti Aucum oppidum, in Annalibus rerum Anglicarum Ou saepissime dictum reperio. In Vita vetere S. Lupi Episcopi Senonici hic fluvius vocatur Aucia haut dubie: quum in pago neustriae Vinemaco villa Andesagina super fluvium Auciae commemoratur. Est enim Andesagin Ansene ad Aucum flumen. Auciam recentiores scriptores Aucum nuncupavêre: ex Auco demum Ou factum. Eundem amnem Viminam aut Vimnam aliô propriôque vocabulô dictum esse, et ab eo pagum Vimnau nomen accepisse, mihi persuadent verba haec ex Chronici Fontanellensis c. 7. in pago Vimnau super fluvio Vimina, in loco qui vocatur Viniolas, alias 6. molas sive Sex molas. Nunc amnis nomen mutavit, et Brisella seu Brisela vocatur, Sansoni in tabula fluminum Galliae la Bresle, Vassori in tabula Normanniae novissima atque exactissima la riviere de Breselle. Origo nominis incognita: nisi quod Nostri rumpere atque dividere dicunt vulgo brisare briser: Aucum autem flumen. Normannos a Picardis, Caletos ab Ambianis, Celticam a Belgica dividit ac dirimit. Alluit Albammarnam Aumalie, quae ab eius fonte 3. aut 4. passuum milibus distat; Carduetum les Cardonay; vicum S. Germani ad Breselam, S. Germain de Breselle; Sinardi pontem in litteris Stephani Albemarlensis Comitis datis A. C. 1115. cum Waltero suo memoratum, aliis castrum, aliis vicum maximum nuncupatum, Somardum pontem in Chronico Fantanellensi mendose dictum, vulgo Senerpont; Nigellam xenodochiô claram Nelle l'Hospital; Blangiacum Blangi; Andesaginam supradictam, Ausene, alias Ansene; Spinetum Espinay; Gamapium Gamache, Chronico Fontanellensi ante annos 800 notum; Longumrete Longroy; Bellumcampum Beauchamp; Burdonischortem Bourdencourt; Mariscos Marais; Pontes Pons; Aucum Eu, fluvii sui vetus nomen

servans; Ulteriorem portem, quibusdam Ultrisportum vocatum Treport, qui a situ hoc nomen accepit, quoniam est Auô portu portus ulterior, seu Oceano propior. Ibi Aucum flumen seu Bresela in mare effluit. Inter Deppam et Earam est silva Arcensis, la forest d'Arques: inter Earam et Aucum flumina est saltus Aucensis, la forest d'Eu, undecim milia iugerum continens. In horum pagi Caletensis fluminum nominibus eruendis veteribus ac novis, et in cursu singulorum describendo a V. C. doctissimoque Emerico Bigotio Totomagensi, amico meo, non mediocriter sum adiutus. Hadr. Vales. Notit. Gall.